Esercizio 40 limiti in due variabili

Limiti in due variabili

Home » Esercizio 40 limiti in due variabili

More results...

Generic selectors
Exact matches only
Search in title
Search in content
Post Type Selectors
post
page


 

Esercizio 40  (\bigstar\bigstar\bigstar\bigstar\largewhitestar). Calcolare, se esiste, il seguente limite:

(1)   \begin{equation*} \lim_{(x,y)\to (0,0)} \;\dfrac{\ln\left(1+x^3+y^3\right)}{\ln\left(1+x^5+y^5\right)}. \end{equation*}

 

Svolgimento.  Sia

    \[f:\left\{(x,y)\in\mathbb{R}^2:\,x^5+y^5>-1,\,x^3+y^3>-1,\,y\neq-x\right\}\rightarrow \mathbb{R},\]

tale che

    \[f(x,y)=\dfrac{\ln\left(1+x^3+y^3\right)}{\ln\left(1+x^5+y^5\right)}.\]

Riscriviamo f come segue:

    \[f(x,y)=\dfrac{\ln\left(1+x^3+y^3\right)}{x^3+y^3}\cdot \dfrac{x^5+y^5}{\ln\left(1+x^5+y^5\right)}\cdot\left(\dfrac{x^3+y^3}{x^5+y^5}\right),\]

da cui (1) diventa [1]

(2)   \begin{equation*} \lim_{(x,y)\to (0,0)} \;f(x,y)= \lim_{(x,y)\to (0,0)}\dfrac{x^3+y^3}{x^5+y^5}. \end{equation*}

Sia g:\tilde{\Omega}=\{(x,y)\in\mathbb{R}^2:\,\,y\neq-x\}\rightarrow \mathbb{R} tale che g(x,y)=\dfrac{x^3+y^3}{x^5+y^5}.
Proviamo la restrizione x=0, ottenendo

    \[g(0,y)=\dfrac{y^3}{y^5}=\dfrac{1}{y^2},\]

da cui

    \[\lim_{y \rightarrow 0} g(0,y)=+\infty.\]

Proviamo ora la restrizione y=0, per cui g diventa

    \[g(x,0)=\dfrac{x^3}{x^5}=\dfrac{1}{x^2},\]

e anche in questo caso (2) diverge positivamente.
Questo ci fa sospettare che effettivamente (2) diverga positivamente, quindi proviamo a dimostrarlo passando in coordinate polari [2]; pertanto g diventa

    \[g\left(\rho \cos \theta,\rho \sin \theta\right)=\tilde{g}\left(\rho,\theta\right)=\dfrac{\rho^3\left(\cos^3\theta+\sin^3\theta\right)}{\rho^5\left(\cos^5\theta+\sin^5\theta\right)}=\dfrac{1}{\rho^2}\left(\dfrac{\cos^3\theta+\sin^3\theta}{\cos^5\theta+\sin^5\theta}\right).\]

Si dimostra che [3]

    \[\inf_{\theta\in[0,2\pi)\setminus\{\frac{3}{4}\pi,\frac{7}{4}\pi\}}\left\{\dfrac{\cos^3\theta+\sin^3\theta}{\cos^5\theta+\sin^5\theta}\right\}=1,\]

da cui

    \[\dfrac{1}{\rho^2}\left(\dfrac{\cos^3\theta+\sin^3\theta}{\cos^5\theta+\sin^5\theta}\right)\geq \dfrac{1}{\rho^2},\]

dove

    \[\lim_{\rho\rightarrow 0^+}\dfrac{1}{\rho^2}=+\infty,\]

e quindi, per il teorema del confronto, si ha

    \[\lim_{\rho\to0^+} \dfrac{1}{\rho^2}\left(\dfrac{\cos^3\theta+\sin^3\theta}{\cos^5\theta+\sin^5\theta}\right)=+\infty.\]

Si conclude che

    \[\boxcolorato{analisi}{ \lim_{(x,y)\to (0,0)} \;\dfrac{\ln\left(1+x^3+y^3\right)}{\ln\left(1+x^5+y^5\right)}=+\infty.}\]

Dimostriamo che

    \[\inf_{\theta\in[0,2\pi)\setminus\{\frac{3}{4}\pi,\frac{7}{4}\pi\}}\left\{\dfrac{\cos^3\theta+\sin^3\theta}{\cos^5\theta+\sin^5\theta}\right\}=1.\]

Per ogni a,b\in\mathbb{R} si ha

    \[a^5+b^5=\left(a+b\right)\left(a^4-a^3b+a^2b^2-ab^3+b^4\right),\]

da cui, ponendo a=\cos \theta e b=\sin \theta, si ottiene

    \[\begin{aligned} \cos^5 \theta +\sin^5\theta&=\left(\cos \theta+\sin \theta\right)\left(\cos^4\theta-\cos^3\theta\sin \theta+\cos^2\theta\sin^2\theta-\cos\theta\sin^3\theta+\sin^4\theta\right)=\\ &=\left(\cos\theta+\sin\theta\right)\left(\left(\cos^2\theta+\sin^2\theta\right)^2-\cos^2\theta\sin^2\theta-\cos\theta\sin\theta\left(\cos^2\theta+\sin^2\theta\right)\right)=\\ &=\left(\cos\theta+\sin\theta\right)\left(1-\cos^2\theta\sin^2\theta-\cos\theta\sin\theta\right)=\\ &=\left(\cos\theta+\sin\theta\right)\left(1-\dfrac{1}{4}\sin^2\left(2\theta\right)-\dfrac{1}{2}\sin\left(2\theta\right)\right). \end{aligned}\]

Inoltre, abbiamo

    \[\cos^3\theta+\sin^3\theta=(\cos\theta+\sin\theta)(\cos^2\theta+\sin^2\theta-\cos\theta\sin\theta)=\left(\cos\theta+\sin\theta\right)\left(1-\dfrac{1}{2}\sin\left(2\theta\right)\right).\]

Pertanto, sfruttando quanto ottenuto e dato che \cos\theta\neq -\sin\theta, si trova

    \[\begin{aligned} \dfrac{\cos^3\theta+\sin^3\theta}{\cos^5\theta+\sin^5\theta}&=\dfrac{\left(\cos\theta+\sin\theta\right)\left(1-\dfrac{1}{2}\sin\left(2\theta\right)\right)}{\left(\cos\theta+\sin\theta\right)\left(1-\dfrac{1}{4}\sin^2\left(2\theta\right)-\dfrac{1}{2}\sin\left(2\theta\right)\right)}=\\ &=1+\dfrac{\dfrac{1}{4}\sin^2\left(2\theta\right)}{1-\dfrac{1}{4}\sin^2\left(2\theta\right)-\dfrac{1}{2}\sin\left(2\theta\right)}=\\ &=1+\dfrac{\sin^2\left(2\theta\right)}{4-2\sin\left(2\theta\right)-\sin^2\left(2\theta\right)}. \end{aligned}\]

Osserviamo che

    \[4-2\sin\left(2\theta\right)-\sin^2\left(2\theta\right)\geq 4-2\cdot1-1=1>0,\]

e

    \[\sin^2(2\theta)\geq 0,\]

per ogni \theta \in [0,2\pi).
Quindi

    \[1+\dfrac{\sin^2\left(2\theta\right)}{4-2\sin\left(2\theta\right)-\sin^2\left(2\theta\right)}\geq 1,\quad \forall \theta \in [0,2\pi).\]

Sostituendo \theta=0, si ottiene

    \[1+\dfrac{\sin^2\left(0\right)}{4-2\sin\left(0\right)-\sin^2\left(0\right)}=1.\]

Da quanto ottenuto deduciamo che

    \[\inf_{\theta\in[0,2\pi)\setminus\{\frac{3}{4}\pi,\frac{7}{4}\pi\}}\left\{\dfrac{\cos^3\theta+\sin^3\theta}{\cos^5\theta+\sin^5\theta}\right\}=1,\]

cioè l’asserto.

 

 

1. Si ricorda il limite notevole \displaystyle\lim_{t \rightarrow 0}\dfrac{\ln\left(1+t\right)}{t}=1.

2. Coordinate polari.

    \[\begin{cases} x=\rho \cos \theta\\ \hspace{3.5cm}\rho\ge0,\,\theta \in [0,2\pi] \\ y=\rho \sin \theta. \end{cases}\]

3. Vedere la fine del file.

 

Fonte: clicca qui.